Szanowni Państwo!
Od wielu lat korzystam z różnych słowników języka polskiego PWN, poszukując w nich wiedzy na temat znaczenia, odmiany czy prawidłowego użycia wyrazów. Z reguły taką wiedzę znajduję, za co jestem Redakcji bardzo wdzięczny. Czasem jednak, biorąc udział w różnego rodzaju konkursach, potrzebuję informacji czy dany wyraz jest (bywa) rzeczownikiem, zaimkiem, partykułą czy inną częścią mowy. W większości przypadków daję sobie radę sam, ale są wyjątkowo złośliwe wyrazy, których nie potrafię odpowiednio zaklasyfikować. Niestety, interesujących mnie informacji nie znajduję także w słownikach PWN. A może istnieje publikacja, o której nie wiem?
Właśnie biorę udział w konkursie, w którym tworzywem są słowa. Byłbym bardzo wdzięczny, gdybyście Państwo zechcieli odpowiedzieć na kilka pytań:
1. Czy wyraz re (m.in. trzytomowy Słownik języka polskiego PWN pod redakcją prof. Szymczaka) jest rzeczownikiem?
2. Czy wyraz trza (ten sam słownik) jest czasownikiem? Czy można tu określić czas?
3. Jaką częścią mowy jest słowo zacz (ten sam słownik)?
4. Czy wyraz recte jest przysłówkiem (m.in. Nowy słownik ortograficzny PWN pod redakcją prof. Polańskiego)?
5. Czy w haśle zrzec się (obydwa słowniki) można powiedzieć o słowie zrzec, że jest bezokolicznikiem, czy bezokolicznikiem jest całe wyrażenie?
6. Czy w czasownikach w trybie rozkazującym typu: naznacz, racz, zarycz można określić czas?
7. Jaką częścią mowy jest wyraz razy, używany na określenie mnożenia (jest to wyraz hasłowy Nowego słownika poprawnej polszczyzny pod redakcją prof. Andrzeja Markowskiego)?
Z góry dziękuję za pomoc. Z poważaniem,
Mirosław Sochalski, Bydgoszcz

Dzień dobry! Użyłem w jednym z tekstów literackich sformułowania: Choć z perspektywy czasu na każdą cząstkę małą, jest przeciwciało. Moje pytanie dotyczy perspektywy czasu. Czy zwrot jest poprawny?

Czy protokół 1 do Umowy piszemy małą czy dużą literą? To samo pytanie dotyczy konwencji. Czy np. piszemy Konwencja paryska czy Konwencja Paryska? W polskim prawodawstwie stosowane są różne pisownie.

Szanowni Państwo,
w naszej rodzinie rozgorzał spór o to, która z poniższych form jest poprawna: „Jeśli ktoś zaproponuje mi mały banan…” czy też „…małego banana…”. Byłabym wdzięczna za rozstrzygnięcie go, względnie odesłanie mnie do właściwych źródeł/zasad/reguł, gdyż strony okopują się na swych stanowiskach, przeciwnikom zarzucając rażącą niepoprawność językową, co nie wpływa dobrze na atmosferę.
Pozdrawiam,
Elżbieta Józefowicz

Droga Redakcjo, moje pytanie dotyczy poprawności językowej i stosowania interpunkcji w tekstach prawnych. Czy przytaczając tekst prawny w całości, a więc jako swego rodzaju cytat, możemy w niego ingerować, np. robiąc korektę chociażby w zakresie interpunkcji, która w tekstach prawnych pozostawia wiele do życzenia? A może powinniśmy taki tekst pozostawić bez jakichkolwiek zmian?

Dzień dobry, jako prawnik mam problem z interpunkcją urzędowego tekstu.

W wyrokach sądowych wszelkich instancji tradycyjnie używa się zwrotu „Sąd zważył, co następuje:”, co jest wstępem do szerokiego przedstawienia prawnych motywów wyroku — nie jako wyliczenie, ale jako ciągły, czasem kilkustronicowy tekst. Czy użycie dwukropka na końcu zwrotu jest w takiej sytuacji prawidłowe? Może raczeń powinno używać się wówczas kropki? A może dwukropek jest poprawnie użyty tylko wówczas, gdy później następuje zdanie w rodzaju „powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości” lub „apelacja jest bezzasadna”?

Z poważaniem

Piotr

Dobry wieczór,

mam kilka dylematów związanych z postawieniem przecinka.

1) kupiłem sobie nowe spodnie(,) no i kupiłem też fajną koszulę.

2) dlatego(,) że nie masz pieniędzy, nie możesz tam pójść.

3) wiesz(,) jak jest , jest(,) jak jest

4) mogę to zrobić(,) jak / jeśli coś.

Z góry serdecznie dziękuję za fachową poradę. Pozdrowienia.

Szanowni Państwo,

od jakiegoś czasu zastanawiają mnie zdania typu:

„Jak zapisywać nazwę gminy: małą czy dużą literą?", „Jak zapisać nazwę stowarzyszenia lub fundacji – w całości dużymi literami?" oraz „Przecinek przed imiesłowem przymiotnikowym – kiedy stawiać przecinek, a kiedy nie?". Kwestia dotyczy użycia dwukropka i myślnika. Czy mógłbym zamiast nich postawić kropkę bądź przecinek, i tym samym podzielić te zdania na dwa mniejsze, czy jednak jest to niedopuszczalne? Chciałbym też wiedzieć, z czego wynika użycie tych znaków, bo ciężko mi te przykłady podporządkować jakimkolwiek znanym mi zasadom.

Szanowni Państwo,
czy wyrażenie państwo moskiewskie w takim znaczeniu jak: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/moskiewskie-panstwo;3943711.html nie powinno być w całości zapisywanie wielkimi literami?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Czy tytuły mające formę pytania (np. Kawa czy herbata?, Jaka to melodia?) można odmieniać? Często słyszę, że ktoś nie obejrzał Jakiej to melodii? albo że właśnie włączył Kawę czy herbatę? Nawet na stronach internetowych TVP wyżej wymienione tytuły są często odmieniane: „Pierwszy odcinek Jakiej to melodii? TVP1 wyemitowała 4 września 1997 r.”; „W programach goszczą dawni prowadzący i twórcy oraz gwiazdy, które w Kawie czy herbacie? po raz pierwszy promowały swoje role (…)”.